Ne kadar erken o kadar iyi mi?
Satranç öğrenmeye kaç yaşında başlanması gerektiği özellikle velilerin merak ettiği bir konu. Veliler, çocukları için satrancın faydalarından olabildiğince erken yaşlarda yararlanmak istiyorlar. Türkiye Satranç Federasyonu (TSF) da “Öyleyse, çocuklarımızın olabildiğince küçük yaştan başlayarak ‘Kişilik gelişiminde satrancın pozitif etkilerinden yararlanma’ amaçlanmalı, çocuklarımızın olumlu davranışlar sergilemelerini sağlamaya çalışmalı bu amaç bir ‘görev’ olarak benimsenmelidir. Kötü alışkanlıklar edinilmesine engel olur.“ diyerek satranç öğrenme yaşının erkene çekilmesi gerektiği söylüyor.
Satrançla Büyüyorum Kulübü Derneği tarafından Türkiye Satranç Federasyonu ile işbirliği içinde yürütülen Ana Sınıflarında Satranç Projesinin, verilerine göre yapılan bilimsel araştırmalarda satranca başlama yaşının 4-6 arası olduğu tespit edilmiştir. Bu yaş grubuna giren çocuklarımızın satrançla tanışmaları ve ileriki dönemlerde satrancı daha iyi kavramaları önem kazanmaktadır.
Satranç oynamayı 4-5 yaşında öğrenen ve parlak bir kariyerle devam eden ustaların şampiyonların hikayeleri ünlüdür. Satranç dehası Kübalı Jose Roul Capablanca satranç oynamayı 5 yaşında babası ve arkadaşının oyunlarını izleyerek kendi başına öğrenmiştir. Bir başka çocuk dahi Reshevsky yine o yaşlarda oynamayı öğrenmiş ve henüz 9 yaşında aynı anda pek çok kişiye karşı başarıyla oynayabilmiştir. Bunlar şüphesiz istisnai başarılar ama 5 yaşındaki çocukların satranç oynamaya başlaması da zor değil.
Çocuğa satrancı ne kadar erken öğretmeye çalışırsanız süreç o kadar uzun sürecektir. 7 yaşındaki bir çocuk satranç oynamayı ortalama 1 saatte ve tek derste iyi bir öğretmenin özel dersi ile öğrenebilir. 6 yaş için ise bu süre birer saatlik 2 derse yükselebilir. 5 yaşa öğretmek ise 4-5 ders sürebilir. Eğer satranç oynamayı öğrenme sürecinin sıkmadan gerçekleşeceğini düşünüyorsanız öğrenme sürecini başlı başına bir eğitim olarak görebilirsiniz. Çocuğun dikkatini toplayarak taşların hareketini kavramaya çalışması başlı başına bir dikkat dersi olabilir. Şüphesiz satranç oynamayı öğrendikten sonra öğrencinin kazanacağı pek çok özelik vardır. Türkiye Satranç Federasyonu “Satrancın Yararlarını” şöyle sıralıyor;
– Planlı hareket etmenin önemini ve gerekliliğini kavratır.
– Süratli, doğru ve çabuk düşünebilmeye yardımcı olur, olaylara doğru yorumlarla yaklaşabilme yeteneklerini geliştirir.
– Kişiliği ve karakteri olumlu yönde etkiler ve geliştirir.
– “Kendine güven” duygusu aşılar ve bunu geliştirir.
– Kendi güç ve yeteneklerini daha iyi tanıyarak, bireysel güç ve yetenekleri açığa çıkarmaya ve bireysel doğru kararlar alabilmeye yardımcı olur.
– Dikkatini tek konu üzerinde yoğunlaştırabilme alışkanlığı kazandırır.
– Diğer ders konularının daha iyi anlaşılıp kavramasına yardımcı olur. Bilimselliği ön plana alarak araştırmalar yapmaya yönlendirir.
– Konulara karşı şüpheci yaklaşımı benimsetir, onları ezberci zihniyetten arındırır.
– Kişileri düşünen, araştıran, yargılayan varlıklar haline getirir ve yaratıcılıklarında özgür bırakan bir ortam hazırlar.
– Başarıya ancak ve ancak sistemli ve disiplinli bir çalışmayla varılabileceğini gösterir.
– Mücadeleci bir ruh yapısına sahip olmanın gerekliliğini benimsetir.
– Başarısızlıklar karşısında yılmamayı, başarı için daha da çok çalışmanın gerekli olduğunu öğretir.
– Başarılardan büyük hazlar duyarak daha da başarılı olmaya yönlendirir.
– Yepyeni hedefler göstererek bu yeni hedefler doğrultusunda motivasyon sağlar.
– Kişilerin olumsuz bir yönünü, eksikliğini, veya bir davranış bozukluğunu hızlıca ortaya çıkarır.
– Kurallara uymayı, dostça oynamayı, kaybetmeyi kabullenmeyi, kazananı kutlamayı öğretir.
– Yakın dostluklar kurup daha çok sosyalleşmeye ve sosyal yaşamının zenginleşmesine yardımcı olur.
5 yaşa satranç eğitimi kesinlikle bu konuda tecrübe sahibi öğretmenler tarafından yapılmalıdır. Aksi halde çocuğunuzu üzer ve belki de ileride satranca merak duymaz hale getirebilirsiniz. Aile içinde satranç oynanıyorsa ve çocuk kendiliğinden oynamayı öğrenmeye çalışıyorsa bu başlamak için iyi bir sebep olabilir ama yine de eğlenceli ve kısa süreli parça parça eğitimle ilerleme sağlanmalıdır. Ailede satranç oynanmazken bir anda satranç takımını önüne atıp çocuğa öğretmeye çalışmak yanlış bir davranış şüphesiz. Öncelikle çocuk bu oyunu gözlemlemeli. Tarafların birbirlerinin taşlarını yediğini görmeli ve kendisinde de buna benzer istek uyanmalıdır.
5 Yaş Eğitimi İçin Tavsiyeler
Satranç oynamayı öğretmeye yönelik pek çok kitap var. Bu yaş grubu için benim önerim tecrübeli satranç eğitmeni Ozan Çapan tarafından yazılan ve Tübitak Yayınları tarafından basılan “Masallarla Satranç” kitabı. Kesinlikle eğlenceli bir kitap. 5 yaş çocuğunun ilgisini diri tutacak hikayeler ve resimlerle bezenmiş kitap başlangıç için ideal.
Brooklyn’de 3 yaşındaki çocuklara hikayelerle satranç
Chessat3 adlı erken çocuklukta satranç eğitim kurumunun kurucuları Tyler SCHWARTZ ve Jon SIEBER çocuklara hikayelerle satranç anlatabilmek için kendi hikayelerini yazdılar ve “3 Çekirdek Müfredatta Satranç” yöntemini ortaya çıkardılar. Bu alanda oldukça başarılı oldular. Şu an 3-4 yaş aralığındaki çocuklara satranç öğretmeye devam ediyorlar bir yandan da bu alanda öğretmenlik yapacak yeni öğretmenler
Okul Öncesi Öğretmenleri İçin Satranç Öğretimi Kaynak Programı
Türkiye Satranç Federasyonu Merkez Hakem Kurulu Başkanı Dr. Olgun KULAÇ ve Eğitim Kurulu Üyesi Hatay İl Temsilcisi Sultan DABAN‘ın Okul Öncesi Öğretmenleri İçin Satranç Öğretimi Kaynak Programı tüm anaokulu seviyesinde satranç eğitimi veren Antrenör ve Öğretmenlerin yararlanmaları amacıyla ülkemizde satrancın gelişimine paralel olarak, okul öncesi satranç faaliyetlerinin artması nedeniyle bu alanda hazırlanmış değerli bir kaynak.
KAYNAK: Türkiye Satranç Federasyonu
satranclabuyuyorum.org
chessat3.com
Bir yanıt bırakın